|
. Webmaster: Zdzisław Bziukiewicz tel. 0607-676356
Dalsze rozpowszechnianie materiałów opublikowanych w www.kurpie.com.pl jest zabronione bez zgody właściciela. Podstawa prawna: art. 25 ust. 1 pkt 1 b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Copyright kurpie.com.pl / Zdzisław Bziukiewicz 2007 |
|
„Wędrówki po guberni augustowskiej w celu naukowym odbyte” t. IV - 1859 r. Aleksander Połujański (Fragment) |
|
Nasi etnografowie dotąd nie zupełnie się zgadzają w określeniu pochodzenia Kurpiów, nikt jednak nie zaprzecza, że to jest naród słowiański, a nawet polski. Półdzikie ich dotąd obyczaje, oraz męztwo i wytrwałość, czynią ich podobnemi do Hucułów i górali karpackich; ztąd właśnie nadane im zostało przez sąsiadów Mazurów nazwisko Karpiów, czyli w ludowem narzeczu Kurpiów, i ztąd następnie wynikł domysł, że ten lud z Karpat do puszczy dawnej ostrołęckiej przywędrował. Może być w tym domyśle trochę prawdy, lecz nie zupełnie: Kurpie bowiem są takim prawie z pochodzenia narodem, jakim byli Kozacy na Zaporożu. Pomiędzy jednymi a drugimi ta tylko zachodzi różnica, że Zaporoże położone na Ukrainie, czyli krańcu Polski, wśród żywiołu ruskiego, przyswoiło sobie tamteczny język i religję; Kurpie zaś osiadłszy wśród Mazurów, ich mowę, religję i w części rodzaj życia przejęli. Zaporoże także na wolnej i pustej ziemi osadowiwszy się, w samym zarodku postanowiło właściwe sobie prawo, podług którego z różnorodnych członków organizując naród, utworzyło rodzaj bractwa czyli zakonu; Kurpie zaś pierwiastkowo rządząc się patryarchalnie, podobni byli do skupionych band cygańskich, a następnie poddali się pod prawa tej ziemi, na której osiedli. Jeszcze jest jedna pomiędzy temi dwoma narodami różnica, mianowicie ta, że pomiędzy Kozakami dojrzymy potomków szlachty polskiej, litewskiej i ruskiej, a nawet trochę tatarszczyzny; kiedy wśród Kurpiów nikogo więcej nie znajdziemy, oprócz Polaków z Mazowsza, Warmji, Podlasia i nieco z gór karpackich [* Nie zgadzamy się z korespondentem Gazety Warszawskiej (patrz Nr. 50 z r. 1857), który twierdzi, że Kurpie należą do resztek owych bitnych Jadźwingów zmieszanych z Mazurami: Jadźwingowie bowiem byli pogranicznym szczepem litewskim, do którego przez zetknięcie się ze Słowianami, mogło trochę żywiołu słowiańskiego w języku i obyczajach przymieszać się, ale zawsze to byli Litwini; kiedy zaś w Kurpiach nic litewskiego dostrzedz nie można, a czysty naród słowiański nacechowany mową i zwyczajami Mazurów; tylko widoczny jest wpływ innych szczepów słowiańskich, a najbardziej polskich ]. Z podania miejscowego, oraz z języka i nazwisk tego ludu, przekonywamy się, że dzisiejsi Kurpie są potomkami rozmaitych familij polskich, losem lub własną swawolą poniżonych, które straciwszy prawo cywilne w kraju, jako wygnańcy lub za nieżyjących uważani, dla ocalenia swego życia zmuszeni byli kryć się w puszczy ostrołęckiej, Zagajnicą zwanej.
Część tej puszczy ku północy rozciągająca się, przeszła do dzisiejszej gubernji augustowskiej i w końcu wieku XVI zwaną była puszczą lub zagajnicą nowogrodzką, od miasta Nowogrodu wśród tej puszczy zbudowanego.
W czasach późniejszych tworzyła ona dwa leśnictwa rządowe: Łachowskie od wsi rządowéj Łacha i Kupiskie od wsi Kupiski tak zwane; szczątki tych lasów stanowią dziś jedno leśnictwo Nowogród i tego nawet część wschodnia, zawierająca lasu morgów 8,424 prętów kwadratowych 47, przeszła do dóbr donacyjnych tegoż nazwiska, księcia Szachowskiego własność stanowiących, tudzież morgów 1843 prętów kwadratowych 44 do dóbr takichże, Małypłock zwanych, radcy tajnemu Żukowskiemu nadanych.
W epoce Polski kwitnącej, za panowania Kazimierza Wielkiego, a nawet za poprzednika i ojca jego Władysława Łokietka, Kurpie w wieku XIV zaczęli zbierać się i osiadać na ziemi mazowieckiej w puszczy, gdzie prowadzili życie przyrodą wskazane.
Głównym przedmiotem ich zatrudnień było bartnictwo, tudzież myśliwstwo i rybołówstwo.
Każda familja miała swą budę czyli osadę zabudowaną, do której wszelki dobytek z puszczy znosiła, a gdy obfitość onego przewyższała potrzeby domowe, miód i skóry zwierząt puszczano na handel do miast znaczniejszych w kraju, zkąd w zamian otrzymywano takie przedmioty, których puszcza dostarczyć nie mogła.
Stosunki familijne i handlowe nie dozwoliły długo rządzić się prawem patryarchalnem i jeśli nie wprzódy, to od r. 1526, to jest od czasu wcielenia Mazowsza do Korony, Kurpie utworzyli jednolite bractwo, które stosownie do podziału puszczy czyli zagajnicy na dwie części: ostrołęcką i nowogrodzką, jednocześnie podzieliło się na dwa oddzielne towarzystwa.
Podział ten wszakże był tylko administracyjnym, duch Kurpiów tak ostrołęckich jak i nowogrodzkich jednaki pozostał; a gdy szło o odparcie wroga kraju, wówczas rozdziału pomiędzy temi dwoma bractwami dojrzeć nie można było.
Wprawdzie moralność, zamiłowanie do pracy, a za tem i zamożności, już od kilku wieków nadały Kurpiom ostrołęckim wyższość nad swoimi sąsiadami; lecz i ci niezbyt jeszcze dawno posyłali rzeką Narwią znaczne zapasy swych produktów na handel do Warszawy i Gdańska, zkąd odbierali trzosy talarów i dukatów. |
|
Pochodzenie Kurpiów |
|
|
|
Muzeum Kurpiowskie w Wachu Mój kawałek ziemi w TVP Warszawa i Info TVP |
|
Laura Bziukiewicz w TVP1 - Dzień dobry w sobotę - Wielkanoc |
|
Laura Bziukiewicz w TVP2 - Pytanie na śniadanie - Kolczyki frywolitkowe |
|
„Koronka frywolitka, Laura Bziukiewicz” - Związek Kurpiów |
|
„Laura Bziukiewicz, Biesiada kurpiowska” - Związek Kurpiów |
|
U BURSZTYNA - Moda na Mazowsze |